مطالب حوزه ارگونومی

مطالب حوزه ارگونومی

حیطه های علم ارگونومی

ارگونومی علمی میان رشته ای است كه در حیطه های زیر فعالیت دارد:

  • مهندسی انسانی
  • فیزیولوژی كار
  • بیومكانیك شغلی
  • آنتروپومتری

در حیطه اول یعنی مهندسی انسانی كه در برخی از منابع از آن به عنوان روانشناسی مهندسی یاد می شود و به نوعی زیر گروه ارگونومی محسوب می گردد. جنبه مالی پرورش اطلاعات مرتبط با كار مورد بررسی قرار می گیرد. از دیدگاه ایمنی و بهداشت حرفه ای این بعد از ارگونومی، طراحی روشهای كار با هدف كاهش حوادث ناشی از خطاهای انسانی را شامل می شود.

در حیطه دوم كه زیر گروه دیگری برای ارگونومی محسوب می شود، تبادلات انرژی و متابولیسم بدن مطرح می شوند، مفاهیم خستگی، بررسی كارهای استاتیك و دینامیك و رژیم های كار ـ استراحت از دیدگاه فیزیولوژی كار مورد بررسی قرار می گیرد.

از دیدگاه بیومكانیك شغلی می توان حركات اندامها و اعمال نیرو را در بافتهای مختلف بدن تجزیه و تحلیل كرد. در امور حمل بار با معادلات بیومكانیكی میتوان فشارهای وارده بر ستون مهره ها را مورد سنجش قرار داد. بالطبع به كمك این معادلات می توان الگوها و ابعاد مناسب ایستگاههای كار را با هدف كاهش فشارهای مكانیكی خارجی بر بدن بدست آورد.

آنتروپومتری كه از زیر گروههای دیگر ارگونومی می باشد، به سنجش ابعاد فیزیكی بدن و كاربرد داده های ابعادی در اصلاح شرایط فیزیكی ایستگاههای كار می پردازد و از آنجایی كه یكی از دلایل فشارهای وارده بر اندامها عدم تطابق ابعاد محل كار با ویژگیهای ابعادی بدن كاربر می باشد از این رو داده های آنتروپومتریك را می توان به طور موثری در طراحی تجهیزات، ایستگاههای كار، ابزار آلات و محصولات به كاربرد.

بدیهی است ارگونومی با دامنه عملكرد وسیعی كه به خود اختصاص داده است می تواند ابزار مناسبی جهت استفاده مهندسین، طراحان، مدیران تولید و دست اندركاران امور بهداشت، ایمنی و طب تلقی گردد. مسلم است كه انجام فعالیتهای بدنی حتی اگر در محیطی اتفاق افتد كه هیچگونه عوامل مخاطره آمیزی چون صدا، ارتعاش، پرتوهای یونیزان آلاینده های هوا و ... وجود نداشته باشد می توان به خودی خود مشكل آفرین باشد.