مطالب حوزه ارگونومی

مطالب حوزه ارگونومی

نحوه کار در وضعیت نشسته

در وضعیت نشسته بسته به نوع صندلی و فعالیت طبعاً انرژی كمتری نسبت به حالت ایستاده مصرف خواهد شد و ما همیشه سعی می كنیم كه مشاغل ایستاده را به نیمه نشسته و نشسته تبدیل كنیم . در حالت نشسته تعداد عضلات درگیر حفظ تعادل بدن كاهش می یابد از طرف دیگر سطح اتكاء بدن با صندلی افزایش یافته، تمركز قواء و میدان دید نیز در وضعیت نشسته در حفظ تعادل بدن اهمیت دارد. حداكثر سرعت در كار دستی هنگامی است كه دستها در جلوی بدن و بازوها در طرفین و با زاویه مناسب قرار گیرند. از آنجایی كه ممكن است كار به صورت دقیق دو دستی صورت بگیرد.

ارتفاع سطح میز كار باید به گونه ای باشد كه فاصله مناسب بینایی رعایت گردد یعنی ارتفاع كار آن قدر بالا بیاید تا در حالتی كه بدن در وضعیت طبیعی قرار گرفته، فرد بتواند به راحتی شیء مورد نظر را ببیند و در زمانی كه انجام كار نیاز به نیروی بزرگی داشته و حركات جنبی كار زیاد باشد، پائین بودن سطح كار الزامی است.  ارتفاع مناسب میز باعث می شود كه افراد با استفاده از یك صندلی قابل تنظیم و زیر پائی مناسب، شرایط قابل تطبیقی را برای خود فراهم آورد.

مزایای كار نشسته

  • حذف وزن پا
  • اجتناب از وضعیتهای غیرطبیعی بدن
  • كاهش صرف انرژی
  • كاهش اعمال فشار بر روی سیستم گردش خون

در بسیاری از موارد نشستن راحت تر از ایستادن است ولی در هر صورت هنگام ایستادن و یا راه رفتن كمر در وضعیت راحت تری نسبت به حالت نشسته قرار دارد. هنگام ایستادن مركز ثقل دقیقاً در مركز بدن قرار می گیرد و بدن حالت تعادل می یابد ولی بدلیل اینكه در هنگام نشستن مركز ثقل بدن از قسمت مركزی به بالای تنه تغییر می یابد ، در حالت نشسته نیروی ماهیچه ای بیشتر صرف می شود. اگر در حالت نشسته حدوداً 10 درجه رو به جلو خم شویم میزان فشار روی ماهیچه های كمر دو برابر می شود. 

می توان گفت نشستن به خصوص نشستن پشت یك میز، یك مهارت است. بهترین حالت نشستن پشت یك میز، نزدیك نشستن به میز است به طوری كه ناحیه پشت بدن، محكم به پشت صندلی چسبیده باشد و پاها نیز بر روی زمین و یا زیرپایی قرار گرفته باشند. در هنگام نشستن باید سر را كاملاً راست و كمی رو به جلو نگاه داشت، شانه ها باید افتاده و نباید قوز كرد. برای ایجاد یك وضعیت بدنی متعادل در هنگام كار بهتر است كه آرنجها را به بدن نزدیك كرد و حدوداً 5 cm پائین تر از لبه میز قرار دهیم. 

همچنین خوب است مكرراً تكیه گاه بدن را برروی پشتی صندلی، دسته صندلی و میز تغییر دهیم. شكم باید به صورتی به میز بچسبد كه كمر خم نشده باشد. وضعیت پاها نیز باید مورد توجه قرار بگیرد به عنوان مثال باید مكان كافی برای دراز كردن پاها در زیر میز وجود داشته باشد. علاوه بر این عرض حدود 60 cm نیز برای آزادی تحرك پاها باید در نظر گرفته شود. قبل از خرید یك صندلی باید این مسئله كه آیا چرخها به ما كمك خواهند كرد یا ممكن است مانعی در جهت انجام كار باشند، تصمیم گیری شود. تصمیم مشابهی نیز باید در مورد دسته صندلی انجام شود زیرا ممكن است در انجام كار مانعی پدید آورد. قطعه پشت سری صندلی را نیز بعضی از افراد می پسندند و گروهی نیز آن را دوست ندارند. پس از خرید صندلی نحوه تنظیم آن بسیار مهم است. تغییر در وضعیت نشستن نیز مهم است و بهتر است پس از مدتی ایستاد. زیرا هنگام ایستادن فشار داخلی دیسكهای بین مهره ای به كاهش پیدا می كند. باید این نكته را همیشه به خاطر داشت كه اگر فردی مدت زیادی در هر گونه وضعیت ثابت باقی بماند این حالت فشار زیادی به بدن وی وارد می كند. 

وضعیت نشسته استاندارد

فردی به طور مستقیم و كشیده بر روی یك سطح افقی نشسته، بدن خود را تا حداكثر ارتفاع بالا می كشد و مستقیم به طرف جلو نگاه می كند (یا سر او طوری جهت داده شده كه صفحه به طور افقی قرار گرفته) شانه در وضعیت آزاد است بازوها به طور عمودی آویزان و ساعد در حالت افقی قرار می گیرند (زاویه ساعد و بازو 90 درجه است) ارتفاع سطح نشیمنگاه طوری تنظیم می شود (یا تكیه گاههایی در زیر پای فرد قرار داده می شود) كه رانها در حالت افقی و ساقها به طور عمودی قرار گیرند.