پیشرفت صنایع و تکنولوژی توسعه شهرها، ازیاد و تراکم جمعیت، افزایش وسایط نقلیه موتوری، ازدیاد مصرف سوخت های فسیلی، نامناسب بودن بافت شهری و در برخی از موارد نامناسب بودن موقعیت جغرافیایی محل، همگی باعث آلودگی هوا می شود.
منابع آلودگی هوا را به طور کلی می توان به دو گروه تقسیم بندی کرد که شامل:
- منابع طبیعی
- و منابع انسانی یا مصنوعی می باشد.
منابع انسانی خود به دو گروه تقسیم بندی می شود:
- منابع صنعتی و شهری(ترافیکی)
- و دیگری منابع روستایی و کشاورزی.
منابع طبیعی
- فرسایش ناشی ازباد که تولید SiO2 می کند.
- آتش سوزی جنگل که باعث ایجاد CO2، SO2، CO و هیدوکربن ها می شود.
- انفجار ناشی از آتشفشانها که تولید CO2 و SO2 می کند.
- گسیل های ناشی از باتلاق ها و جنگل ها باعث تولید متان، آمونیاک می شود.
- تبخیر دریایی
- فرایند میکروبی خاک که ایجاد H2S، CH، NO، NO2 و NH3
- زوال طبیعی مواد آلی که تولید H2S، CH4 و NH3 می کند.
- رعد و برق که ایجاد مقدار زیادی NO می کند.
- منابع جوی که شامل مه اسیدی و باران اسیدی است.
منابع انسانی: صنعتی، شهری و کشاورزی
آلودگی ناشی از صنایع منبع اصلی آلودگی است كه در اثر فعالیتهای مصنوعی ایجاد میشود. در میان صنایع نیروگاههای حرارتی، كارخانههای تولید مواد شیمیایی، سیمانسازی، كاغذسازی، نساجی، دباغی و غیره منابع اصلی آلودگی هوا هستند. بكارگیری روشهای مناسب كنترل آلودگی در كاهش آلودگی منابع كمك خواهد كرد.
آلودگی ناشی از حمل و نقل بعلت شهرسازی بیرویه و سریع به اندازه آلودگی صنعتی مهم و از اهمیت برخوردار میباشد. آلودگی ناشی از حمل و نقل و وسایل نقلیه به شكل گازهای خروجی از اگزوز، ذرات معلق، صدا و غیره میباشد. این آلودگی با اتخاذ روشهای برنامهریزی كشوری، منطقهای و شهری و استفاده از اتومبیلها و سوختهای مناسب همراه با اعمال تكنولوژی كنترل آلودگی به حداقل میرسد.
منابع کشاورزی و سایر منابع روستایی باعث ایجاد موارد ذیل می گردد :
- بلند شدن گرد و خاک
- آتش سوزی ناگهانی
- گسیل های ناشی از خاک
- زباله های در حال پوسیدن
در تقسیم بندی دیگری توسط آژانس حفاظت محیط زیست (USEPA) ، منابع عمده آلودگی هوا را به صورت زیر طبقهبندی كرده است:
- حمل و نقل مانند: كشتیها، هواپیماها، قطارها و اتومبیل ها
- احتراق سوخت از منابع ثابت مانند نیروگاههای برق و غیره
- فرآیندهای صنعتی مانند: كارخانههای فولادسازی، نساجی و كاغذسازی
- دفع مواد زائد جامد مثل: سوزاندن زباله درفضای باز، دفن بهداشتی زباله و سوزاندن زباله با دستگاه زبالهسوزی
- فرآیندهای متفرقه نظیر فعالیت های خانگی مانند: كاربرد حشرهكش ها و تمیز كردن حشرهكش
همچنین منابع آلوده کننده را به صورت زیر می توان تقسیم بندی کرد:
- منابع نقطه ای که ثابت می باشند.
- منابع سطحی که می توانند ثابت و یا متحرک باشند.
- منابع خطی که متحرک می باشند.
منبع: شرکت کنترل کیفیت هوا