اشعه فرابنفش در  رنج 315 - 400 نانومتر یا UVA، دارای طول موج کوتاه و انرژی زیادی بوده و برای چشم انسان نامــــرئی است و در طــــیــــف الکترومغناطیسی، بین اشعه ایکس و نور مرئی قرار دارد. وجود این اشعه در نور خورشید باعث آفتاب سوختگی پوست بدن می‌شود. این اشعه طول موجی بین 400 و 100 نانومتر دارد. اشعه ماوراء بنفش نور خورشید به ۳ دسته UVA ،UVB و UVC با طول موج های مختلف تقسیم بندی می شود:

• UVA - 315 - 400 nm
• UVB - 280 - 315 nm
• UVC - 100 - 280 nm

حدود ۹۵ درصد از اشعه ماوراء بنفش نور خورشید که به سطح زمین می رسد از نوع UVA می باشد و تقریباً تمامی UVC و قسمت اعظم UVB (حدود 90 درصد) قبل از رسیدن به سطح زمین توسط لایه ازن، دی اکسید کربن، اکسیژن و بخار آب در اتمسفر جذب می گردد. در سال های اخیر ایجاد آلودگی های صنعتی و تولید گازهای گل خانه ای سبب کاهش ضخامت لایه ازن گردیده اند، در نتیجه میزان بیشتری از UVB و UVC ازجو زمین عبور نموده و به سطح زمین می رسند.

میزان اشعه UV متأثر از عوامل ذیل می باشد:

• میزان نور خورشید: میزان اشعه UV متأثر از زمان روز و سال می باشد. میزان اشعه UV در حدود ظهر (در طول شبانه روز) و در فصل تابستان بیشترین مقدار می باشد.
• عرض جغرافیایی: با نزدیکی به خط استوا میزان اشعه UV افزایش می یابد.
• میزان ابرناکی: با کاهش میزان ابرناکی اشعه UV افزایش می یابد هر چند با وجود ابری بودن آسمان امکان بالا بودن میزان اشعه UV وجود دارد.
• ارتفاع: با افزایش ارتفاع در سطح زمین و با رقیق شدن هوا میزان اشعه UV افزایش می یابد، بطوریکه هر 1000 متر ارتفاع میزان اشعه UV بین 10 تا 12 درصد افزایش می یابد.
• ازن: ازن باعث جذب اشعه UV می گردد که میزان آن در طول سال و در ساعات شبانه روز متغیر می باشد.
• انعکاس در سطح زمین: انواع مختلف پوشش سطح زمین میزان متفاوتی از اشعه UV را منعکس می کند.

بطور مثال پوشش برف تا 80 درصد، شن ساحلی خشک 15 درصد و سطح آب دریا 25 درصد، اشعه UV را منعکس می کنند.

اثرات اشعه ماوراء بنفش بر سلامتی:

وجود این اشعه در نور خورشید باعث آفتاب سوختگی پوست بدن می‌شود و مواجهه طولانی مدت با آن حتی می تواند موجب بروز سرطان پوست گردد و هر چه این مواجهه بیشتر باشد سرطان وخیم تر می گردد. از دیگر اثرات این اشعه، مشکلات و بیماری های است که در چشم ایجاد می کند. این اشعه، خشكی چشم و كاهش حس قرنیه را به همراه داشته، سبب ایجاد بیماری «ناخنك» در چشم می گردد. لازم به ذکر است بر اساس نظر چشم پزشکان، میزان آسیب اشعه ماوراء بنفش بر روی چشم کودکان، چندین برابر بزرگسالان می باشد.

بر همین اساس رعایت مواردی مانند قرار نگرفتن در معرض نور شدید خصوصاٌ در ساعات میانی روز، پوشیده نگاه داشتن پوست با لباس مناسب، استفاده از کلاه، عینک آفتابی استاندارد و همین طور کرم های آفتابی استاندارد، در مقابل اشعه ماوراء بنفش توصیه می گردد.

شاخص اشعه UV یا UVI:

این شاخص میزان انعکاس اشعه UV را در سطح زمین نشان می دهد. میزان این شاخص از صفر به بالا بوده و افزایش این شاخص باعث تشدید اثرات نامطلوب اشعه UV بر پوست و چشم می گردد.

جدول 1: جدول شاخص UVI

شکل 1: توصیه های لازم در وضعیت های مختلف شاخص UVI

جدول 2: توصیه های سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا در حدود مختلف شاخص اشعه UV

منبع: شرکت کنترل کیفیت هوا