تولوئن با فرمول C6H5CH3 مایعی شفاف و بیرنگ ، قابل اشتعال و خوش بو میباشد. تولوئن به طور گسترده ای به عنوان یک ماده خام صنعتی و به عنوان حلال استفاده می شود. این ماده در صنایع تولید پلاستیك ، شیشه نوشابه ، داروسازی، جوهر و وسایل آرایشی ، رنگ ساختمان ، دخانیات، چسب، مواد شوینده و پاك كننده، آبكاری و لاك بكار میرود. تولوئن همچنین به منظور افزایش عدد اكتان و به عنوان ماده مكمل به بنزین اضافه میشود.
تولوئن بطور طبیعی در نفت خام و درخت تولوئول یافت میشود . تولوئن در فرآیند تولید بنزین و سوختهای دیگر از نفت خام و همچنین در تولید كك از زغال سنگ و بعنوان یك محصول جانبی هنگام تولید استایرن، تولید میشود. منابع متحرك، سوخت خودروها و جایگاههای سوختگیری عامل انتشار تولوئن می باشد. فعالیتهای صنعتی شامل پروسه تولید، مصرف و دفع مواد زاید كه در این صنایع تولوئن به عنوان ماده خام و مكمل و یا حلال استفاده میگردد، همچنین محیطهای اداری، تجاری و خانگی كه در آنها تولوئن استفاده میشود، عامل انتشار تولوئن بویژه در محیطهای بسته میباشند.
اثرات حاد:
بیشترین تأثیرات تولوئن بر روی سیستم عصبی مركزی مغز انسان و حیوانات میباشد. تولوئن بوسیله اختلال در سیستم تنفسی باعث آریتمی قلبی شده و حتی این عارضه باعث مرگ میشود. بطور كلی اكثر عوارض ناشی ازتماس با تولوئن مانند بیخوابی، سرگیجه در اثر قطع تماس از بین میرود ولی تماس مستمر باعث ایجاد اختلالات دائمی میگردد.
اثرات مزمن:
عوارض مزمن و شدید ناشی از تأثیر تولوئن در غلظت بالا بویژه بر روی سیستم عصبی شامل خواب آلودگی، ناهماهنگی حركتی و بیهوشی، كوچك شدن مغز، اختلالات التهابی و اختلال در حركت چشم و تأثیر بر سرعت عمل ، شنیدن، دیدن و رفتارهای عصبی، همچنین ایجاد عوارضی چون سوزش مجرای تنفسی و چشم، گلودرد ، سردرد، سرگیجه و بیخوابی و بروز اختلال در کبد، کلیه و ریه می باشد.
منبع: شرکت کنترل کیفیت هوا